Wednesday, January 14, 2009

AMBON

Kadakul na estorya kitang nadadangog
Manunungod sa ambon nin panahon
Sa luwas man o sa may laog;
Pirit ta minsan pinagmamansayan
Mga pinong tubig pagtiripon baga uran.

May ibang kahulugan man an ambon:
Sa kurakot ang isip, kuwartang hinabon;
Sa botanteng tios, perak kan nasyon;
Sa biyaherong kapos, samaltak na pabalon.

Pero sa mga artistikong parasurat
Madahom kun ambon paghorop-horopon;
Ta para sainda ini sarong langitnong grasya,
Bendisyon nin pagkamoot na ikinakaogma.

Mansayon mo daw an sadit kaining imno
Baga dagom o pinong alpog baya ang hitsura;
Kristal na tubig, maaliwalas, malamyangon,
Siring sa pagkamoot nin banggi sa kaomagahon.

Pinong rakdag siring kan urang malumanay
Minabasa kan buhok o angog sa hinay-hinay,
Minatabon sa mata, diklom nin kaomagahon
May darang ranga sa buhay na magayonon.

Daeng siring baya ang gayon nin ambon
Kun mainit, natuturog sa bukid maghapon;
Uya baya an banggi, malipot, mauranon
Sa pagkaaga minahamros, malambingon.

Siring baga sa daraga an lahid kan ambon
Minasaromsom an lipot, sugid an estasyon
Kun yaon ka baya sa diklom o kaalipungawan
Magtangad ka sana sa langit, maghagad bendisyon.

Thursday, January 01, 2009

KRISMAS ASIN BAG-ONG TAON PANO NIN PAGLAOM SA POBRE PERO PANO NIN KAHANDALAN SA MAYAYAMAN

Maogmahon paghorop-horopon an mga pangyayari sa 2008 nin huli ta sa bilog na taon, an Bicolandia dae nagsapo nin magabaton na epekto nin kalamidad siring baga kan bagyo, baha o epekto kan pagputok kan bulkan apwera lang sa Mayon asin Bulusan na may negatibong epekto sa mga kahimanwa nyatong yaraon duman naka-estar na harani sa mga ini.

Laen pa dyan, maogmahon ta nagbaraba an presyo nin gasolina sa lokal na merkado asin an pamasahe sa mga lunadan nagbaraba man. Pero an mga presyo kan mga gulayon, karne, bagas, asin iba pang pan-aro-aldaw na barakalon, haros kadikit sana an pinagbawas sa presyo. Mas pina-orog pa man giraray kan mga negosyanteng ipermanente sana an presyo ninda sa pag-antisipar kan paglangkaw kan presyo nin gasoline na paabuton na bag-ong semana kan 2009.

Maogmahon nin huli ta maski ngani kulang-kulang an nakobra na mga regalong kuwarta (cash gifts) o ika-treseng bulan na suweldo (13th Month Pay) asin bonus gikan sa mga pinagtrabahoan na kumpanya o opisina kan gobyerno, an satuyang mga kahimanwa pina-igo-igo na sana kun ano baga an mabakal kan dikit na kuwartang igwa sinda. Maski puropaano, igwa sindang pagkasararoang pagkakan sa krismas o bag-ong taon.

Arog kaini an sitwasyon para sa mga kapobrehan o may suweldong mga empleyado. Nin huli baga ta krisis, makuntento na sana kun ano an makakayang mabakal kan kuwarta. An iba ngani, nag-uso man sa resiklong mga bagay para sa paghimo nin krismas tri asin an mga regalo pinagguno na sana gikan sa mga luma asin iyo na sana an pinagtatao sa mga pamangkin, inaanak, agom, ake, lolo asin lola, uncle o auntie. Tipid nguna, sabi pa.

Maski ngani an mga mayayaman, arog man kaini an mga tiknik para dae gayo maapektaran an badyet ninda para sa masunod na taon. Dapat ngonyan, isip ninda, bakong gayo mahambog, pirmeng likay sa mga barkadang magastos, kun dae makalikay, magsagin-sagin sanang may makulog sa hawak para dae maka-inom o ma-imbitaran sa mga okasyon na kinakaipong gumastos nin dakula. Sabi ngani kaiyan, tago nguna sa mga nagpapaninong o nagpapaninang ta tios an panahon ngonyan. An mga pulitiko, mas lalo na man. Sagin man na maduman sa Manila o may dinumanan, ta naglilikay man sa mga makuliton nindang mga suportadores, na haros ginigibo na bagang gatasan sinda kan mga pangangaipong personal.

Kan oras nin bag-ong taon, kadakul baga an nag-arantabay kan countdown. Asin habang naghahalat sinda kan pag-abot kan alas dose nin banggi, an mga tawo siribot man sa pag-andam kan saindang mga pagkakan. Kaogmahan man gayo kan mga tawong mayong-mayo ta pighahalat ninda an imbitasyon kan kataid nindang igwahon. Yaon sa isip ninda na an panahon na ini, seguradong bukas an pintuan kan harong nin saindang kataid para magtao nin pamasko o pagkakan. Iyo man nanggad, pagputok nin alas dose nin banggi, haros gabos na mga tawo nagrulukso sa kaogmahan asin sabay kurahaw na HAPPY NEW YEAR!
Iyo ini an sitwasyon na sakuyang pinag-iisip habang naghahalat man ako kan bag-ong taon. Pinaghahapot ko man an sadire ko kun man baya ang maiambag ko para sa oras na ini. Simple lang naman ang noche buena na pinaghanda kan pamilya ko, pero, uya kadakul na mga kaarakian an nag-arabot asin nagbati sakuya nin HAPPY NEW YEAR. An simbag ko man, hala, kakan na. Hehehehehe…. Sarabay na kita. Baka baya ako maubusan.

Para sa mga kapobrehan, ang pagtios sarong dakulaon na oportunidad tanganing maaaraman ninda kun siisay man nanggad an tunay na nakikidumamay sainda. Iyo man ini ang panahon na kun saen, mabibisto ninda kun siisay an totoong tawo asin kun siisay man baya ang mortugo.

Para sa mga mayayaman, grabeng gayo man an saindang kahandalan ta kadakul na tawo an nag-aasa sainda na makapagtao nin oportunidad tanganing mahinggianan man lamang ang katiosan na pinagsasapo nin kapobrehan. Pero tunay man nanggad na an panahon nin pasko sarong pagsubok sa tawo kun totoo siya sa paniniwala niya sa Diyos. Sa bagay na ini, haros gabos, magpobre man o mayaman, nagkakasararo para sa dakulaong selebrasyon nin kamundagan asin bag-ong taon, bilang sarong dakulaon na oportunidad na makapagserbisyo.

An importante, pilion ta sana an tama. MERI KRISMAS asin MAOGMANG BAG-ONG TAON SA GABOS!